Onzichtbaarheid

Dat we onze problemen op de buitenwereld projecteren (de kwetterende meiden, lege batterijen en plotselinge files uit deel 1) in plaats van ze te zien als een contrast tussen wat wij verwachten en de feiten, is zeer begrijpelijk: feiten zijn zichtbaar, verwachtingen niet. Verwachtingen zijn ideeën die wij in ons hoofd hebben, waar we ons vaak niet of nauwelijks bewust van zijn. Onze sterkste verwachtingen koppelen we aan zinnen als:

‘Zo gaat dat toch altijd.’
‘Dat lijkt me logisch.’
‘Zo ben ik nou eenmaal.’
‘Dat mag je toch verwachten?!’

We hebben duizenden verwachtingen over hoe de dingen zouden moeten zijn, variërend van zeer algemeen tot uiterst specifiek. Wat dacht je van:

‘Wie a zegt moet ook b zeggen.’
‘Je moet je ouders liefhebben.’
‘Woede moet je leren beheersen.’
‘Om een tafel staan stoelen.’
‘Eten doe je met mes en vork.’
‘Auto’s rijden rechts.’
‘Heb uw naaste lief.’
‘Je moet wel werken voor je geld.’
‘Voor wat hoort wat.’

Dergelijke verwachtingen sluimeren vaak onder de oppervlakte van ons bewustzijn. Ze vormen zo’n onlosmakelijk deel van wie we zijn en wat we denken dat we ze niet waarnemen. Net zoals een vis als laatste zal ontdekken wat water is, omdat het zo’n vanzelfsprekend onderdeel van zijn omgeving is, zullen ook wij vaak ons als laatste bewust worden van sommige van onze verwachtingen.

Verlangen

Betekent dit alles dat als je na grondig onderzoek iets nog steeds als een probleem ervaart, je per definitie klem zit tussen de feiten enerzijds en je verwachting anderzijds? Nee. Er is wat dat betreft goed nieuws. We kunnen onze verwachtingen nog verder onderzoeken. Wat zit er achter die verwachting? Mogelijk houden we vast aan een bepaalde verwachting, maar is die verwachting niet zo onwrikbaar als-ie lijkt te zijn. Achter een verwachting gaat altijd een dieperliggend verlangen schuil. Om het te illustreren aan de hand van dat superschattige-maar-helaas-nog-op-te-knappen-kastje: dat ze de verwachting loslieten dit kastje mee naar huis te nemen hoefde niet te betekenen dat ze hun achterliggende verlangen los zouden moeten laten om te wonen in een huis met spullen waar ze blij van worden. Daar zijn vele manieren voor. Het kastje was het middel. Het achterliggende verlangen de diepere drijfveer.

Door verbeten vast te houden aan je verwachting is er slechts één manier om met een probleem om te gaan. Door je aandacht te verleggen naar je achterliggende verlangen, zo zal blijken, worden dat er oneindig veel meer. Precies dat is waarom het zo interessant is om je verwachting helder te krijgen als je met een probleem geconfronteerd wordt. Als je jouw verwachting kent volgt namelijk de belangrijke vraag: welk verlangen ligt er verscholen achter mijn verwachting? Door uit te gaan van je verlangen word je oneindig veel creatiever. Maar daarover een andere keer meer...