Verwachtingen onderzoeken - deel 1
Ons boek Zoals verwacht loopt alles anders is het perfecte leesvoer voor op vakantie. Of je nou thuis zit met hyperactieve kleuters, op de camping staat met tegensputterende pubers of je beste leven leidt met een cocktail onder een palmboom, dit boek komt altijd van pas. Eenmaal terug in de dagelijkse rompslomp en al het gedoe dat daar bij komt kijken, pak je problemen na het lezen gegarandeerd anders aan. Maar ja, niet iedereen heeft dit boek op het nachtkastje liggen. Daarom delen we de komende weken in ons Omdenkverhaal op zondag inzichten uit het boek. Eerder vertelden we jullie al in drie delen over de feiten onderzoeken, vandaag duiken we in de wereld van de verwachtingen.
Onze verwachtingen zijn onze collectieve blinde vlek.
Problemen lijken van buiten te komen
Herken je dit? Je voert op een terras een intiem gesprek met een goede vriend. Plotseling duikt uit het niets een groepje luid kwetterende meiden op. Ze nemen vlak naast jullie plaats. Einde conversatie. Irritant. Waarom moeten ze uitgerekend hier plaatsnemen? Andere situatie. Je wordt gebeld, je telefoon valt uit omdat de batterij opeens leeg is. Even daarvoor leek de batterij nog halfvol, nu is-ie opeens leeg. Wat een waardeloze telefoon. Of dit. Midden in de nacht bevind je je op de snelweg van Amsterdam naar Utrecht. Zes stroken breed. Niets aan de hand. Denk je. Opeens zijn wegens wegwerkzaamheden een, twee, drie, vier, vijf en uiteindelijk zelfs alle zes rijstroken afgezet, het verkeer vertraagt en je belandt, midden in de nacht, in een file. Waarom moesten ze uitgerekend vannacht die werkzaamheden uitvoeren?
Wat hebben deze voorbeelden met elkaar gemeen? Dat we problemen meestal ervaren als gebeurtenissen die zich buiten ons afspelen. Wij leiden ons leven. Doen ons ding. Zijn ons van geen kwaad bewust. Opeens worden we geconfronteerd met kwetterende meiden, lege batterijen en onaangekondigde files. Het voelt alsof problemen ons overvallen. Alsof de wereld om ons heen het probleem is. Dat is hoe problemen vaak voelen. Maar zo zit het – bij nadere beschouwing – niet in elkaar. Op dieper niveau speelt het probleem zich niet buiten ons af, maar altijd in onszelf.
Kwetterende meiden zijn kwetterende meiden. Ze betekenen helemaal niets. Ze zijn slechts een feit. Een gegeven. Hun aanwezigheid wordt pas een probleem als wij verwachten een rustig gesprek te kunnen voeren. Net zoals een lege batterij pas een probleem wordt als we verwachten een telefoongesprek te kunnen voeren. En op een vergelijkbare manier is een nachtelijke file pas een probleem als wij verwachten ongestoord door te kunnen rijden. Zodra onze verwachtingen niet overeenkomen met de feiten, ervaren we de feiten als ‘het probleem’. Maar bij nadere beschouwing zijn de feiten niet het probleem. Ook onze verwachtingen zijn niet het probleem. Het is het contrast tussen de feiten en onze verwachtingen waardoor we de feiten als een probleem ervaren.
Ben jij ook een omdenker?
doe de testWat is een verwachting?
Wat zijn verwachtingen? Met het woord ‘verwachting’ bedoelen wij de positieve beelden die we hebben over hoe de werkelijkheid volgens ons zou moeten zijn. Verwachtingen hangen dus altijd samen met doelen, ambities, wensen, verlangens en normen.
Op zich is er niks mis met verwachtingen. Ze geven richting en houvast. Het is handig om te verwachten dat het licht aangaat als je de lichtknop indrukt. Dankzij zo’n verwachting weet je wat je moet doen als je de lamp wilt laten branden. Wel zo praktisch. Het is ook handig om te verwachten dat je gesprekspartner om 11.00 uur op een afgesproken plaats en tijd verschijnt. Net zoals het wel zo prettig is om te verwachten dat het achtuurjournaal om acht uur begint en de stoptrein tussen Deventer en Zwolle om 19.17 uur Wijhe aandoet. Om samen te werken is het maken van afspraken – en dus verwachtingen – een handig hulpmiddel. Complexe samenlevingen zouden volledig ontregeld raken zonder heldere verwachtingen. Het wordt alleen anders – en dus een probleem – als de dingen niet volgens verwachting verlopen. Als de dingen niet zijn zoals ze volgens ons zouden moeten zijn. Dan ervaren we de werkelijkheid als een probleem.
In principe kan elke verwachting de voorbode zijn van een teleurstelling. Hoe meer belang we hechten aan onze verwachtingen en hoe gedetailleerder we ze omschrijven, des te groter het risico. Waarom zijn er op YouTube zoveel filmpjes van huilende bruiden? Omdat ze een grenzeloos arsenaal aan hermetisch dichtgetimmerde verwachtingen van de Mooiste Dag Van Hun Leven gecreëerd hadden en iets niet helemaal volgens plan verliep: de taart werd twee huizen verderop bezorgd, het was een aardbeien- in plaats van kersentaart of er zat een winkelhaak in de binnenvoering van het colbert van de bruidegom. Waarom ervaren zoveel gezinnen stress rond de kerstdagen? Omdat er juist rond die periode zeer hooggespannen verwachtingen heersen, gecentreerd rond het ideaalbeeld van de gelukkige familie. De gastvrouw wil een voortreffelijke maaltijd serveren, de cadeaus moeten perfect zijn, de kleding tiptop. Hoe hoger de verwachtingen, des te groter de teleurstelling. Want hoe fantastisch alles ook was voorbereid, de immer lollige zwager Willem maakte na zijn vierde whisky-die-hij-niet-had-moeten-nemen nét even een verkeerde grap tegen zijn jongste nichtje Chloë, die daarop huilend naar het toilet verdween, waarop moeder boos werd op zwager Willem, er een pijnlijke stilte viel en het hele kerstgebeuren – net zoals vorig jaar – eindigde in mineur.
Verwachtingen zijn niet per definitie fout of slecht. Het is uiterst begrijpelijk dat je van je baas verwacht dat hij elke maand je salaris overmaakt, dat je kinderen op hun veertigste op eigen benen kunnen staan en dat als iemand geld van je leent en belooft dat terug te betalen, diegene dat ook zal doen. Maar over die verwachtingen hebben we het hier niet. We hebben het hier over frustrerende, contraproductieve verwachtingen.
Irreële verwachtingen ten opzichte van anderen kunnen frustrerend zijn, maar mogelijk zijn de irreële verwachtingen ten opzichte van onszelf nog wel veel frustrerender. De verwachting om tegelijkertijd perfecte echtgenoot, ideale ouder van je kinderen, liefdevol kind van je ouders en inspirerende collega op je werk te zullen zijn, leidt onherroepelijk tot een tragedie. Onder dergelijke druk bezwijkt zelfs de meest perfecte mens. En als jij dit leest en denkt (bijna) dat perfecte mens te zijn, vraag jezelf dan ook even af of je in de tussentijd wel gezond eet, drie keer per week sport, je afval 100 procent scheidt, regelmatig mediteert en overtuigend blijk weet te geven van een grote cultureel-historische belangstelling voor film, literatuur en beeldende kunst, niet alleen voor contemporaine West-Europese kunstuitingen, maar ook voor die van andere landen en tijden. Heb je bijvoorbeeld weleens gehoord van de Japanse kunstvorm ukiyo-e? Zo niet, shame on you.
nu al verder lezen?
Zoals verwacht loopt alles anders
Ben je geprikkeld en kun je niet wachten tot volgende week om verder lezen? Lees dan ons boek 'Zoals verwacht loopt alles anders'. Hierin lees je meer over verwachtingen onderzoeken en hoe je daarmee een probleem kunt laten verdwijnen.
Dit boek biedt een instrument om met elk probleem - van de dagelijkse ergernissen tot de grote tragedies van het leven - om te gaan. Het is een handleiding waarmee je een probleem kunt laten verdwijnen of (in sommige gevallen) kunt omdenken. Stap voor stap laat het zien hoe je elk probleem op een constructieve manier kunt aanpakken. Ook de Omdenkmatrix komt aan bod, een handig hulpmiddel om los te laten op die hardnekkige problemen waar je maar niet vanaf komt.
Kun jij prima wachten? Dan gaan we volgende week in deel 2 verder waar we gebleven waren en onderzoeken we wat je nou met die verwachtingen kunt om een probleem te laten verdwijnen.
Heb jij ook een omdenkverhaal?
Iedere zondag lees je op deze website een Omdenkverhaal. Kom je zelf zo'n verhaal tegen? Bijvoorbeeld in de krant, op je werk, thuis of online. Of heb je zelf iets omgedacht dat perfect past tussen alle Omdenkverhalen op deze website? Laat het ons dan vooral weten, want we zijn altijd op zoek naar fraaie voorbeelden. Mail jouw verhaal of tip naar contact@omdenken.nl. Dank je wel!
Iedere zondag in jouw mailbox?
Wil je deel 2 van de omdenkverhalen over verwachtingen onderzoeken niet missen? Schrijf je dan nu in voor onze nieuwsbrief en je vindt iedere zondagochtend een grappig, creatief of inspirerend verhaal in jouw mailbox.